Τι Είναι Η Κατάκλιση

Κατάκλιση γνωστή και ως έλκος πίεσης ονομάζουμε την νέκρωση του δέρματος αλλά και των ιστών που βρίσκονται κάτω από αυτό, εξαιτίας της παρατεταμένης πίεσης που ασκείται σε αυτήν την περιοχή του σώματος. Η παρατεταμένη πίεση διακόπτει την ροή του αίματος προς τους ιστούς με αποτέλεσμα τον θάνατο των κυττάρων. Οι κατακλίσεις σχηματίζονται συχνότερα σε οστέινες προεξοχές όπως οι γοφοί, οι φτέρνες, ο κόκκυγας, και οι ωμοπλάτες.

Ο χρόνος που απαιτείται για να εμφανιστεί μια κατάκλιση δεν είναι μεγάλος. Συχνά αρκούν λιγότερες από 24 ώρες, ιδιαίτερα αν ο ασθενής έχει και άλλα προβλήματα υγείας, όπως σακχαρώδη διαβήτη, συστηματική λοίμωξη ή υποθρεψία.

Οι κατακλίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, όπως βαθιές λοιμώξεις των οστών ή των αρθρώσεων, σηψαιμία ή ακόμα και καρκίνο του δέρματος.

Κατάκλιση του δέρματος: Οι Κυριότερες Αιτίες και παράγοντες κινδύνου εμφάνισης κατακλίσεων (ελκών πίεσης)

• Παρατεταμένη πίεση στο δέρμα: Η συνεχής πίεση σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος μπορεί να μειώσει σημαντικά τη ροή του αίματος στους ιστούς. Χωρίς επαρκή ροή αίματος, το δέρμα και οι κοντινοί ιστοί μπορεί να υποφέρουν από έλλειψη οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας σε βλάβη ή νέκρωση. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ένα άτομο είναι καθηλωμένο σε κρεβάτι ή καρέκλα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή όταν υπάρχει έλλειψη κινητικότητας ή ικανότητας να επανατοποθετηθεί. Οι πιο κοινές περιοχές για την ανάπτυξη πληγών κατάκλισης είναι στο δέρμα πάνω από οστέινες προεξοχές, όπως οι φτέρνες, οι αστραγάλοι και οι γοφοί, καθώς και η ουρά, η μέση και το πίσω μέρος του κεφαλιού.

• Τριβή: Οι δυνάμεις τριβής μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ανάπτυξη πληγών κατάκλισης. Η τριβή εμφανίζεται όταν δύο επιφάνειες τρίβονται μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει καταστροφή του δέρματος. Οι δυνάμεις διάτμησης εμφανίζονται όταν δύο επιφάνειες γλιστρούν μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει τέντωμα του δέρματος και βλάβη. Τόσο οι δυνάμεις τριβής όσο και οι δυνάμεις διάτμησης μπορούν να συμβούν όταν ένα άτομο μετακινείται ή επανατοποθετείται ή όταν ολισθαίνει σε επιφάνεια κρεβατιού ή καρέκλας.

• Κακή κυκλοφορία: Οι πληγές στο κρεβάτι είναι πιο πιθανό να αναπτυχθούν σε άτομα με κακή κυκλοφορία, καθώς η μειωμένη ροή αίματος μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την επούλωση και την αναγέννηση του δέρματος. Οι ιατρικές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν κακή κυκλοφορία περιλαμβάνουν διαβήτη, περιφερική αρτηριακή νόσο και καρδιακή νόσο.

• Ακράτεια ούρων και κοπράνων: Η ακράτεια, ή η αδυναμία ελέγχου της λειτουργίας του εντέρου και της ουροδόχου κύστης, μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης πληγών κατάκλισης. Όταν το δέρμα είναι συνεχώς υγρό από ούρα ή κόπρανα, μπορεί να καταστραφεί και να είναι πιο ευαίσθητο στις πληγές κατάκλισης.

• Υποσιτισμός και Αφυδάτωση: Ο υποσιτισμός και η αφυδάτωση μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης πληγών κατάκλισης, καθώς το δέρμα και οι ιστοί χρειάζονται σωστή διατροφή και ενυδάτωση για να παραμείνουν υγιείς και ανθεκτικοί στις βλάβες.

Άλλες Αιτίες που δημιουργούν κατάκλιση του δέρματος:

• Η διανοητική κατάσταση του ασθενούς (επιρεάζεται η κινητικότητά του).
• Η προχωρημένη η ηλικία του (επιρεάζεται η κινητικότητά του)
• Η υφή του δέρματός του.
• Η ελαττωμένη αρτηριακή πίεση.
• Ασθένειες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ελκών πίεσης – κατάκλισης (π.χ. διαβήτης, παράλυση, αρθρίτιδα).
• Η αποκόλληση του δέρματος.
• Η τοπική κατάσταση των ιστών και η αυξημένη θερμοκρασία του καθώς το σώμα παραμένει στην ίδια θέση.

Τα άτομα υψηλού κινδύνου που παρουσιάζουν κατάκλιση του δέρματος

Οι παρακάτω είναι μερικές από τις περιπτώσεις που, λόγω της παρατεταμένης ακινησίας και της αδυναμίας αλλαγής θέσεως, παρουσιάζουν πιο συχνά κατακλίσεις.
Γενικότερα, ατομα με περιορισμένη κινητικότητα, χρόνια νοσήματα, ακράτεια ή κακή διατροφή, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης κατακλίσεων.

• Ασθενείς μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο,
• Πολύ ηλικιωμένοι με προβλήματα κινητικότητας,
• Βαριά άρρωστοι με παρατεταμένη νοσηλεία,
• Ασθενείς που νοσηλεύονται σε μονάδα εντατικής θεραπείας,
• Άρρωστοι με νευρολογικές παθήσεις που τους καθηλώνουν στο κρεβάτι ή τους αναγκάζουν να περνούν πολλές ώρες σε αναπηρικό αμαξίδιο,
• Πολυτραυματίες και ασθενείς με πολλαπλά κατάγματα

Ιατρικές Παθήσεις Που Επηρεάζουν την κατάκλιση του δέρματος:

Υπάρχουν αρκετές ιατρικές παθήσεις που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης πληγών κατάκλισης, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη, της παράλυσης και της αρθρίτιδας. Αυτές οι παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν κακή κυκλοφορία, μειωμένη κινητικότητα και άλλους παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη πληγών κατάκλισης.

Γενικά, οι κατακλίσεις προκαλούνται από έναν συνδυασμό παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν τη ροή του αίματος στο δέρμα και την υγεία του ίδιου του δέρματος. Είναι σημαντική λοιπόν η πρόληψη και η σωστή αντιμετώπιση για να αποτρέψετε την εμφάνιση ελκών πίεσης – κατάκλ

Από τους ασθενείς που μένουν πολλές ώρες ακίνητοι στην ίδια θέση, ιδιαίτερα ευαίσθητοι είναι εκείνοι που πάσχουν ήδη από άλλη σοβαρή νόσο. Οπώς για παράδειγμα:

• όσοι πάσχουν από σοβαρή συστηματική λοίμωξη,
• όσοι παρουσιάζουν σοβαρή υποθρεψία ή παχυσαρκία,
• όσοι έχουν διαταραχές της αισθητικότητας,
• όσοι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη,
• όσοι έχουν σοβαρή αρτηριακή ή φλεβική ανεπάρκεια,
• όσοι λαμβάνουν κορτιζόνη για μεγάλα χρονικά διαστήματα και
• όσων το δέρμα διαβρέχεται από βιολογικά υγρά.

Στάδια των κατακλίσεων του δέρματος (ελκών πίεσης)

Οι κατακλίσεις κατηγοριοποιούνται σε τέσσερα στάδια, υποδεικνύοντας τη σοβαρότητά τους:

• Στάδιο 1: Ερυθρότητα στο δέρμα που δεν υποχωρεί με την πίεση. Το δέρμα μπορεί να είναι ζεστό, σκληρό, πρησμένο, πιο απαλό ή πιο σφιχτό από τις γύρω περιοχές.
• Στάδιο 2: Υπάρχει ένα ρηχό ανοιχτό τραύμα ή φουσκάλα, με εμφανή απώλεια ή βλάβη του δέρματος.
• Στάδιο 3: Η πληγή εκτείνεται βαθύτερα στο λίπος κάτω από το δέρμα, δημιουργώντας ένα έλκος σε σχήμα κρατήρα.
• Στάδιο 4: Το πιο σοβαρό στάδιο, όπου η πληγή εκθέτει το οστό, τους μύες ή τον τένοντα. Υπάρχει σημαντική καταστροφή ιστών και η λοίμωξη είναι συχνή.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα στάδια κατακλίσεων διαβάστε το άρθρο μας παρακάτω: Στάδια κατακλίσεων και Θεραπεία.

Συνήθεις Περιοχές Εμφάνισης Κατακλίσεων

Πρόληψη της κατάκλισης του δέρματος

Αντιμετώπιση και θεραπεία κατάκλισης του δέρματος

Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο της πληγής

• Καθαρισμός και φροντίδα πληγών: Η σωστή φροντίδα των κατακλίσεων είναι ζωτικής σημασίας για την επούλωση και την πρόληψη της μόλυνσης.
• Χρήση ειδικών επιθεμάτων: Η χρήση ειδικών επιθεμάτων αποτελεί σημαντικό κομμάτι της θεραπείας και πρόληψης κατακλίσεων. Περισσότερα για τα είδη επιθεμάτων μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο μας εδώ.
• Χειρουργική επέμβαση: Μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για να κλείσουν μεγάλες πληγές ή για να αφαιρεθεί ο κατεστραμμένος ιστός.
• Αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν αντιβιοτικά είτε από το στόμα είτε τοπικά για την αντιμετώπιση λοιμώξεων.

Η αντιμετώπιση των κατακλίσεων μπορεί να χωριστεί σε τρείς τομείς: την πρόληψη, την ιατρική και την νοσηλευτική φροντίδα.

Επιπλοκές από Κατακλίσεις

Οι κατακλίσεις, εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά, μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες σοβαρές επιπλοκές.

Λοιμώξεις: Όπως κυτταρίτιδα ή σηψαιμία, που μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή.

Λοιμώξεις των οστών και των αρθρώσεων: Συμπεριλαμβανομένης της οστεομυελίτιδας ή της σηπτικής αρθρίτιδας, που επηρεάζουν την κινητικότητα και τη λειτουργία.

Καρκίνος: Χρόνιες πληγές μπορεί να εξελιχθούν σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.

Σήψη: Κρίσιμη κατάσταση που μπορεί να προκύψει από λοιμώξεις που σχετίζονται με κατακλίσεις.

Συχνές Επιπλοκές:

• Μόλυνση: Η πιο συχνή επιπλοκή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σηψαιμία, μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη.
• Νεκρωση: Ο ιστός πεθαίνει, οδηγώντας σε άσχημες ουλές και δύσοσμες πληγές.
• Οστεομυελίτιδα: Λοίμωξη του οστού, δύσκολη στην αντιμετώπιση.
• Αρθρίτιδα: Φλεγμονή των αρθρώσεων, που μπορεί να προκαλέσει πόνο και δυσκαμψία.
• Καρκίνος του δέρματος: Σπάνια, οι χρόνιες, μη επουλωμένες κατακλίσεις μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του δέρματος.

Πρόληψη Επιπλοκών:

• Έγκαιρη αναγνώριση και θεραπεία: Η έγκαιρη αντιμετώπιση των κατακλίσεων είναι απαραίτητη για την πρόληψη επιπλοκών.
• Καθαριότητα: Η διατήρηση της πληγής καθαρής και η προστασία από μόλυνση είναι ζωτικής σημασίας.
• Σωστή διατροφή: Η υγιεινή διατροφή με επαρκή πρωτεΐνη και βιταμίνες βοηθά στην επούλωση. Παρακολούθηση: Συνεχής παρακολούθηση της πληγής για σημάδια μόλυνσης ή άλλων επιπλοκών.

Συμβουλές:

Επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας εάν παρατηρήσετε σημάδια μόλυνσης (ερυθρότητα, πρήξιμο, πόνο, οσμή). Μην αγγίζετε την πληγή με άπλυτα χέρια. Ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας για τη φροντίδα της πληγής.

Συχνές ερωτήσεις